Kadir Deniz

altmışdört karelik özgürlüktür satranç
ya da altmışdört karelik esaret

bilirsiniz:
onaltı kişilik orduyla
onaltı kişilik düşmana
karşı gelirsiniz

her türlü tuzak
zeka kurnazlığı
ve sinsilikte serbestsiniz
_ _ _

ön saflara
kurbanlık piyonlar dizilmiştir
zafer uğruna fedaya hazır
ve bir fırsatı bulunursa
terfi edilme vaadlerine kapılmış

onlar açar yolu
sayın vezir
sayın at
ya da sayın filler ilerlesin diye
siper ederler gövdelerini

en çok da birbirlerini korurlar
yardımlaşırlar yıkılmamak için
ama bilirler
yeri geldiğinde
şah yaşasın diye ölmek gerektiğini

bir gün sayınlardan olmak umududur
onları ayakta tutan
ama
asla şah olamayacaklarını bilecek kadar
bilirler hadlerini

eğer yıkılmışsa vezir
ilk onun yerindedir gözleri:
en güçlü kölesi şahın
ve en zalimi kölelerin
_ _ _

çok dengesizdir atlar
bir türlü dosdoğru gidemezler
illa dönerler sağa sola
tek başlarına pek güçsüzdürler
tıpkı çocuklar gibi

hep birini çağırırlar yardıma
bir piyona bile
muhtaç olurlar bazen
çok sıkıştılar mı
kuyruğu kıstırıp
döner gelirler geriye

onların ipiyle
kuyuya inilmez velhasıl
_ _ _

pek farkı yoktur fillerin
atlardan
ama adlarına aldanmayın
daha ataktırlar onlardan

bir anda
bir uçtan bir uca gidiverirler
ama nedense
ya sağa ya sola çekerler
tıpkı atlar gibi

ve en bencilidirler kölelerin
zerre kadar yardım etmezler
hemcinslerine

biri yardıma geldi mi
aslan kesilirler
geçit vermezler
yollarına dikilenlere
_ _ _

kaleler biraz daha güçlüdür
atlardan ve fillerden
ve kıvraktırlar hayli

önceleri biraz sıkılsalar da
sonradan açılırlar
ve hayli panik yaratırlar
düşman saflarında
_ _ _

ve…
oyunun jönü:
vezir
taktikleri o verir

sağ koludur şahın
karargâhtan da yönetir saldırıyı
cepheye de çıkar korkmadan

hem savaşçı
hem politikacıdır
düşmanı
en çok cephede yıldırır

sinsice sokulur düşman şahına
fakat dürüsttür
son darbeyi vururken
kurtulması için şans verir
amacı
kurduğu tuzağa çekmektir

acımasızca indirir son darbeyi
ve oyunu bitirir
_ _ _

korkak
ve savunmasızdır şah

varolmalarının
ve ölmelerinin nedenidir
kölelerinin

piyonun yardımına muhtaç olacak
kadar da düşer
kölelerinin arasında da saklanır
bulununcaya
ve ortaya çıkartılıncaya dek

şişman
ve tembeldir
ölmemek için direnir

kendisine
hep bir koruyucu bulur

en kötü yazgı onundur:

ya gaflete düşer adamları
ya savunmasız kalır
ama sonunda mutlaka vurulur

Eylül 1991, Ankara